Transitional//EN" "http://www.w3.org/TR/xhtml1/DTD/xhtml1-transitional.dtd"> φυσικη ιστορια: Οκτωβρίου 2008

φυσικη ιστορια

Τετάρτη, Οκτωβρίου 15, 2008

μέρος 2ον...

Έθιμα Αγίου Δημητρίου το μήνα Οκτώβριο

Δημήτρηδες υπάρχουν σχεδόν όσοι και Γιώργηδες, γιατί και οι δύο Άγιοι είναι εξαιρετικά αγαπητοί απ' τους γεωργούς και τους κτηνοτρόφους, που κάποτε αποτελούσαν το μεγαλύτερο μέρος του ελληνικού πληθυσμού.
Καβάλα στ' άλογά τους - άσπρο, κάτασπρο του Αι-Γιώργη, κοκκινωπό του Αι-Δημήτρη - δείχνουν με τα όπλα που κρατούν πως είναι αποφασισμένοι να προστατέψουν τους γεωργούς και τους κτηνοτρόφους από κάθε κακό.
Τους ίδιους και τις φαμίλιες τους, τα ζώα και τα χωράφια, ολόκληρο το βιος τους.
Στο Τζαντό της Θράκης μεταμφιεσμένοι κρατώντας Ειρεσειώνες συνόδευαν την ξύλινη τζαμάλα (καμήλα) σε όλα τα σπίτια, ευχόμενοι «καλή σπορά».

Τα νέα κρασιά το μήνα Οκτώβρη

Οι γιορτές τους είναι ορόσημα στη ζωή των γεωργών και των κτηνοτρόφων.
Στου Αι-Δημήτρη ανοίγουν τα βαρέλια και δοκιμάζουν τα νέα κρασιά.
Πρώτη δουλειά είναι να έρθει ο παπάς, ν΄ αγιάσει τα βαρέλια ρίχνοντας μέσα λίγο αγιασμό. Ύστερα ο νοικοκύρης θα τραβήξει απ΄ τον πείρο και θα προσφέρει πρώτα
στον παπά, που θα δώσει τις ευχές του.
Στα χωριά της Πελοποννήσου συνήθιζαν οι νοικοκυραίοι να πηγαίνουν ένα μπουκάλι κρασί στην εκκλησία, για να λειτουργηθεί. Απ' αυτό το αγιασμένο έριχναν και λίγο
στα βαρέλια τους, να βλογηθεί και το υπόλοιπο.

Τον Οκτώβριο οι τσέλιγκες κατεβαίνουν στα χειμαδιά

Τούτη τη στιγμή έχουν ορίσει και οι κτηνοτρόφοι να κατέβουν στα χειμαδιά. Τσελιγκάδες και βοσκοί με τις φαμίλιες τους, τα κοπάδια τους και ολόκληρο το νοικοκυριό τους φορτωμένο στα ζώα, αφήνουν τα βουνά.
Για καλό και για κακό έχουν κρεμάσει «φυλαχτά» στα ζωντανά τους. Για να τα προφυλάξουν από το κακό μάτι, τους βγάζουν τα μεγάλα κουδούνια και τρουγκάνια και βάζουν μικρά.
Να μην ακούγονται πολύ και προκαλούν το φθόνο. Κάτω στα χειμαδιά θα κάνουν τις νέες συμφωνίες με τους βοσκούς, θα νοικιάσουν τα χειμωνιάτικα λιβάδια, θα εισπράξουν,
θα ξοφλήσουν, θα λογαριάσουν για όλο το εξάμηνο, όπως είχαν κάνει τ' Αι-Γιωργιού
για το προηγούμενο.
Μαζί με τους ποιμένες, τον Οκτώβριο επιστρέφουν στις εστίες τους και οι παραδοσιακοί μάστορες και εργάτες (αγγειοπλάστες, κεραμοποιοί, κτίστες, υλοτόμοι, χαλκουργοί, καρβουνιάρηδες, βαρελοποιοί, πλανόδιοι φωτογράφοι κ.ά.) που παλαιότερα ταξίδευαν
σε όλα τα Βαλκάνια.
Χαρακτηριστικό της ατμόσφαιρας που επικρατούσε στα χωριά την ώρα της επιστροφής των μαστόρων αποτυπώνεται στις φράσεις:
« Οι μαστόροι. Οι μαστόροι. Έρχονται οι μαστόροι»
ή
« Έρχεται ο πατέρας μου.
Έρχεται ο Παναγής μας.
Έρχεται ο Γιωργής μας»
για να ακολουθήσει τρικούβερτο γλέντι.
Για τον διακαή πόθο της επανόδου των μαστόρων στη οικογενειακή εστία, μας βεβαιώνουν από αρχαιοτάτους χρόνους, τα έργα του Ομήρου, των κλασικών, του Θεόκριτου κ.ά.
Το πρώτο πράγμα που έκανε ο ξενιτεμένος, μόλις επιστρέψει στο σπίτι του, ήταν
να πάει στην εκκλησία και να ανάψει μια λαμπάδα «ίσα με το μπόι του», συνοδευόμενος απ' όλη την οικογένεια, ευχαριστώντας το Θεό που τον βοήθησε να επιστρέψει
στο σπίτι του.
Η οικογένειά του, πραγματοποιούσε κάποιο τάμα που είχε κάνει γι' αυτόν όσο έλειπε:
Πρόσφεραν στην εκκλησία μια εικόνα, έναν πολυέλαιο και άλλα μικρά αναθήματα ή «έζωναν» την εκκλησία με κεριά.
posted by Εύα at 7:50 π.μ. 5 comments

Κυριακή, Οκτωβρίου 12, 2008

μερος 1ον

Σήμερα οι γεωργοί έχουν τη δυνατότητα να αγοράζουν το σπόρο από την καλύτερη ποικιλία. Παλαιότερα, όμως, το μόνο που μπορούσαν να κάνουν ήταν να διαλέγουν από το καλύτερο σιτάρι που είχαν. Έπειτα αυτόν το σπόρο προσπαθούσαν με μαγικά μέσα να τον δυναμώσουν και να εξασφαλίσουν την προκοπή του.
Η τύχη του σπόρου, που θα πέσει τώρα, αυτήν την εποχή στη γη, είναι πολύ σημαντικό πράμα, γιατί απ΄ αυτή εξαρτιέται αν θα΄χει η αγροτική οικογένεια να φάει την επόμενη χρονιά ή αν θα πεινάσει.
Οι άνθρωποι ζούσαν από χρονιά σε χρονιά, κρεμασμένοι στην κυριολεξία από την καλή ή κακή σοδειά.Οι λέξεις καλοχρονιά ή κακοχρονιά έχουν για το λαό βαρύνουσα: σημαίνουν την καλή ή τη κακή σοδειά.
Για να εξασφαλιστεί η τύχη του σπόρου, δεν αρκούσε μόνο η σκληρή δουλειά. Για να επιτευχθει η καλοσοδειά χρειαζόταν βοήθεια ακόμα και δυνάμεις που βρίσκονται έξω από τον άνθρωπο, τη θεία δύναμη και την ευχή.
Δύο είναι οι τρόποι για να πάρουν με το μέρος τους τις δυό αυτές δυνάμεις, όπως μας διδάσκει η λαογραφία. Ο πρώτος είναι η προσφορά δώρων στο Θεό, ο σεβασμός και η προσευχή. Ο άλλος τρόπος είναι όχι πια να τον παρακαλέσει, αλλά να τον εξαναγκάσει, κατά κάποιο τρόπο, να βοηθήσει. Αυτό το κάνει η μαγεία.


Οι λιτανείες για βροχή το μήνα Οκτώβριο (πρωτοβρόχια)

Ο Οκτώβρης είναι ο καταλληλότερος μήνας για σπορά. Για να σπείρει ο γεωργός πρέπει πρώτα να βρέξει.
Κι αν δε βρέξει;Τότε γίνεται λιτανεία. Οι κάτοικοι του χωριού συγκεντρώνονται στην εκκλησία και, αφού διαβάσει ο παπάς ειδική ευχή, παίρνουν τις εικόνες και ξεχύνονται στον κάμπο, με τον παπά επικεφαλής να ψέλνει.
Με τη λιτανεία-προσευχή και σεβασμό στο Θεό, οι αγρότες παρακαλούν το Θεό για να φέρει βροχή.

«Περπερούνα»

Υπάρχουν, όμως και μαγικά έθιμα που σκοπό έχουν όχι να παρακαλέσουν -όπως οι λιτανείες- το Θεό, αλλά να τον εξαναγκάσουν σε βοήθεια. Αυτά τα έθιμα έχουν σκοπό να προκαλέσουν βροχή με μαγικό τρόπο (μαγεία). Ένα από αυτά είναι η περπερούνα.
Η Περπερούνα ή Περπερού ή Πιρπιρού είναι ένα έθιμο που το κάνουν τα κορίτσια. Διαλέγουν ένα κοριτσάκι 8-10 ετών, συνήθως φτωχό ή ορφανό, και το στολίζουν με λουλούδια και πρασινάδα. Η πρασινάδα χρησιμεύει -όπως λένε στο Δρυμό της Μακεδονίας, ένα χωριό έξω από τη Θεσσαλονίκη- «για να πρασινίσει ο κάμπος σαν τη Πιρπιρού».
Όλη η παρέα των κοριτσιών, με την Πιρπιρού στη μέση, φτάνει σε σπίτι και τραγουδά το τραγουδάκι της Περπερούνας.
Στο Δρυμό λένε:
«Πιρπιρού, δροσούλα μου,
παρακάλσι τουν Θιο (Θεό)
για να δώσει μια βρουχή,
μια βρουχή βασιλικιά
δω στα στάρια, τα κριθάρια
στα λιανά τα παρασπόρια.
Μπάρις-μπάρις* του νιρό
Λιούμπις-λιούμπις** του κρασί
Κάθι στάχυ κι κιλό
Κάθι κούρβου (στοίβα) κι μιτρό»

*μπάρις-μπάρις το νιρό= βροχή πολύ δυνατή, μπόρα
** λιούμπις-λιούμπις το κρασί= μεγάλη ποσότητα κρασιού

Μόλις τελειώσει το τραγούδι, η νοικοκυρά του κάθε σπιτιού βγαίνει έξω και χύνει πάνω στο κεφάλι του παιδιού νερό και εύχεται :
« Καλή βροχή να δώσει ο Θεός».
Έπειτα δίνει ένα νόμισμα στο κοριτσάκι ή ό,τι άλλο έχει «για το καλό».
Σε άλλους τόπους της πατρίδας μας το έθιμο της Περπερούνας είναι κάπως διαφορετικό. Στον Πόντο λ.χ. αντί για παιδί, για να μην το καταβρέχουν και κρυώσει το καημένο, ντύνανε μια σκούπα. Έκαναν κάτι σαν σκιάχτρο και το γύριζαν από σπίτι σε σπίτι τραγουδώντας ένα άλλο τραγούδι. Οι νοικοκυρές περιέλουζαν αυτό το σκιάχτρο με νερό και φιλοδωρούσαν τα παιδιά που το κρατούσαν.
Άλλες μαγικές πράξεις για να έρθει βροχή τον Οκτώβριο

Εκτός, όμως από το έθιμο της Περπερούνας, στο οποίο- όπως άλλωστε και στη λιτανεία- συμμετείχε όλο το χωριό, καθένας ξεχωριστά κάνει και τα δικά του μαγικά για να προκαλέσει βροχή.
Αν λ.χ. ο γεωργός σε περίοδο ανομβρίας βρει στο δρόμο του μια χελώνα, τη γυρίζει ανάσκελα και βάζει πάνω στην κοιλιά της ένα μεγάλο σβώλο χώμα.
Ποια είναι η λογική πίσω από αυτήν την πράξη;
Να εξαναγκάσουν τη χελώνα να παρακαλέσει το Θεό να βρέξει, για να λιώσει ο σβώλος και να μπορέσει έτσι να γυρίσει στη θέση της, γιατί αλλιώς θα πεθάνει κάτω από βάρος του σβώλου.

Τα πρωτοβρόχια το μήνα Οκτώβριο και η σπορά

Τον Οκτώβρη αρχίζουν τα πρωτοβρόχια, που με τη σιγανή και επίμονη βροχή τους θα μαλακώσουν τη γη, κατάξερη από το καλοκαιρινό λιοπύρι.
«Ψιχαλίζει, ψιχαλίζει
στη μικρή μας την αυλή
και το μάρμαρο ποτίζει...»
τραγουδούν τα παιδιά τον Οκτώβρη.
Οι γεωργοί περιμένουν με λαχτάρα τις πρώτες βροχές που θα την ετοιμάσουν για το όργωμα.
Σαν ξαστερώνει, ο καιρός είναι σταθερός, χωρίς κρύο ή ζέστη.
Συνηθισμένο όμως είναι και το «μικρό καλοκαιράκι» ή όπως αλλιώς το λένε, το «καλοκαιράκι του Αι-Δημητριού». Τότε οι βροχές σταματάνε, το θερμόμετρο ανεβαίνει κι οι άνθρωποι το νομίζουν για ένα δεύτερο, μικρό καλοκαίρι.
(άρα ας μην μας ανησυχεί η καλοκαιρία των τελευταίων ημερών)
Απ' αυτό τον καιρό ευνοούνται και τα χρυσάνθεμα, που ο λαός τα λέει αγιοδημητριάτικα. Όποιος δεν σπείρει τον Οκτώβρη, δεν πρόκειται να' χει πλούσια σοδειά. Για να σπείρει όμως, πρέπει απαραίτητα να βρέξει, να βρέξει τόσο, ώστε να χορτάσει η γη και να δώσει μπόλικο σιτάρι. Στην αντίθετη περίπτωση θ' αναγκαστεί να πουλήσει τα βόδια του, για ν' αγοράσει στάρι όπως λένε στην Κύπρο.
...συνεχίζεται...
posted by Εύα at 12:53 μ.μ. 2 comments

Κυριακή, Οκτωβρίου 05, 2008

ΠΟΠ...

ΠΟΠ=Προστατευομενη ονομασια προελευσης

Κι επειδη τωρα τελευταια πολλα ΠΟΠ ακουγονται(γιατι μετα το ΠΟΠ δεν εχει ΣΤΟΠ που ελεγε και το σποτακι)δειτε ΤΙ ειναι ΠΟΠ σμφωνα με τη λιστα της Ε.Ε.

Τυριά

Ανεβατό

Γαλοτύρι

Φέτα

Γραβιέρα Αγράφων

Γραβιέρα Κρήτης

Γραβιέρα Νάξου

Καλαθάκι Λήμνου

Κασέρι

Κατίκι Δομοκού

Κεφαλογραβιέρα

Κοπανιστή

Λαδοτύρι Μυτιλήνης

Μανούρι

Μετσοβόνε

Μπάτζος

Ξυνομυζήθρα Κρήτης

Πηχτόγαλο Χανίων

Σαν Μιχάλη

Σφέλα

Φορμαέλλα Αράχωβας Παρνασσού

Επιτραπέζιες ελιές

Ελιά Καλαμάτας

Θρούμπα Αμπαδιάς Ρεθύμνης Κρήτης

Θρούμπα Θόσου

Θρούμπα Χίου

Κονσερβολιά Αμφίσσης

Κονσερβολιά Αρτας

Κονσερβολιά Αταλάντης

Κονσερβολιά Πηλίου Βόλου

Κονσερβολιά Ροβίων

Κονσερβολιά Στυλίδας

Φρούτα, λαχανικά και δημητριακά

Ακτινίδιο Πιερίας

Ακτινίδιο Σπερχειού

Κελυφωτό φυστίκι Φθιώτιδας

Κεράσια τραγανά Ροδοχωρίου

Κορινθιακή Σταφίδα Βοστίτσα

Κουμ Κουάτ Κύρκυρας

Μήλα Ντελίσιους Πιλάφα Τριπόλεως

Μήλα Ζαγοράς Πηλίου

Μήλο Καστοριάς

Ξερά σύκα Κύμης

Πατάτα κάτω Nευροκοπίου

Πορτοκάλια Μάλεμε Χανίων Κρήτης

Ροδάκινα Νόουσας

Σύκα Βραβρώνας Μαρκοπούλου Μεσογείων

Σταφίδα Ζακύνθου

Τσακώνικη Μελιτζάνα Λεωνιδίου

Φασόλια γίγαντες-ελέφαντες Καστοριάς

Φασόλια γίγαντες ελέφαντες Κάτω Νευροκοπίου

Φασόλια (γίγαντες ελέφαντες) Πρεσπών Φλώρινας

Φασόλια κοινά μεσόσπερμα Κάτω Νευροκοπίου

Φασόλια (πλακε μεγαλοσπερμα) Πρεσπών Φλώρινας

Φυστίκι Αίγινας

Φυστίκι Μεγάρων

Ψωμί, ζύμη, κέικ, γλυκά, μπισκότα και άλλα αρτοσκευάσματα

Κρητικό παξιμάδι


Φρέσκο ψάρι, μαλάκια, όστρακα

Αυγοτάραχο Μεσολογγίου

΄Αλλα προϊόντα ζωικής προελεύσεως (αυγά, μέλι, γαλακτοκομικά προϊόντα εκτός από βούτυρο)

Μέλι Ελάτης Μαινάλου Βανίλια

Λίπη και έλαια (ελαιόλαδα)

ΑΓΙΟΣ ΜΑΤΘΑΙΟΣ ΚΕΡΚΥΡΑΣ

Αποκορώνας Χανίων Κρήτης

Αρχάνες Ηρακλείου Κρήτης

Βιάννος Ηρακλείου Κρήτης

Βόρειος Μυλοπόταμος Ρεθύμνης Κρήτης

Εξαιρετικό παρθένο ελαιόλαδο: Θράψανο

Εξαιρετικό παρθένο ελαιόλαδο Τροιζηνία

Ζάκυνθος

Θάσος

Καλαμάτα

Κεφαλονιά

Κολυμβάρι Χανίων Κρήτης

Κρανίδι Αργολίδας

Κροκεές Λακωνίας

Λακωνία

Λυγουριό Ασκληπιείου

Λέσβος

Ολυμπία

Πεζά Ηρακλείου Κρήτης

Πέτρινα Λακωνίας

Πρέβεζα

Ρόδος

Σητεία Λασιθίου Κρήτης

Σάμος

Φοινίκι Λακωνίας

Χανιά Κρήτης

Μη βρώσιμα προϊόντα και άλλα

Κρόκος Κοζάνης

Μαστιχέλαιο Χίου

Μαστίχα Χίου

Τσίκλα Χίου
posted by Εύα at 10:43 π.μ. 0 comments