φυσικη ιστορια
Δευτέρα, Μαρτίου 02, 2009
πρωτομαρτια...
Ο Μαρτιος ειναι ο πρωτος μηνας του ρωμαικου εορτολογιου κι εχει διατηρησει στη λαικη παραδοση συνηθειες που σχετιζονται με την πρωτοχρονια.
Θεωρειται και αρχη του καλοκαιριου αφου "απο Μαρτη καλοκαιρι κι απο Αυγουστο χειμωνα"
τις πρωτες μερες του μαρτη πρεπει να ειμαστε προσεχτικοι γιατι οπως πιστευεται ειναι ιδιαιτερα επικινδυνες για τα υφασματα και τα ξυλα.
Ετσι δεν κοβουν ξυλεια για τις οικοδομες γιατι την τρωει το σαρακι.
Οι πρωτες μερες του επισης ιδιαιτερη σημασια για την προγνωση του καιρου κι οσοι ξερουν τα σημαδια κανουν ποβλεψη,τα περιφημα μερομηνια.
Την Πρωτομαρτια τα παιδια γυρνουσαν απο σπιτι σε σπιτι κρατωντας ξυλινα ομοιωματα χελιδονιων με ή χωρις κουδουνακια στο λαιμο που τα χτυπουσαν ρυθμικα κι ελεγαν ενα τραγουδι για τον ερχομο της Ανοιξης που την φερνουν τα χελιδονια.
Αρχαια συνηθεια που εχει διασωθει μεσω του Βυζαντιου με εξαιρετικη ομοιοτητα
Χελιδονα εφτασε
απ'τη μαυρη θαλασσα
θαλασσαν επερασα
και στερια δεν ξεχασα
κυματα κι αν εσχισα
εσπειρα,κονομησα
Εφυγα κι αφηκα συκα
και σταυρον και θημωνιτσα
Κι ηρθα τωρα κι ηυρα φυτρα
κι ηυρα χορτα,σπαρτα,βλιτρα
βλιτρα,βλιτρα,φυτρα,φυτρα
συ καλη νοικοκυρα
εμπα στο κελλαρι σου
να κερασεις τα παιδια.
Μαρτης μας ηρτε
καλως μας ηρτε
Τα ορη ανθιζονε,
οι καμποι λουλουδιζουνε
οι χελιδονες ερχουνται
και πανε στις φωλιες τους
Μαρτη,Μαρτη μου καλε
και Απριλη δροσερε.
Τη Λαμπρη μας εφερες
τον παπα μας εχειρες
Μπηκε μηνες θαλασσα,
θαλασσα την περασε
εκατσε και λαλησε.
Γνωστος κι ο μαρτης,το βραχιολακι απο ασπρο και κοκκινο νημα που φορανε στον καρπο τα παιδια για να τα προφυλαξουν απο τις καυτερες ακτινες του ηλιου που ειναι επικινδυνες το Μαρτιο.Ειδικα τα κοριτσια επρεπε να προσεχουν μην τα καψει ο ηλιος κι η παροιμια λεει επ'αυτου " Οπου εχει κορην ακριβη,το Μαρτη ηλιος μην τη δει"
Τα παιδια μολις εβλεπαν χελιδονι εβγαζαν το Μαρτη και τον πετουσαν στα δεντρα για να τον παρουν τα χελιδονια ή ο πελαργος.Αλλου τον εβαζαν κατω απο πετρα επι 40 μερες και παρατηρουσαν αν πηγαιναν να φωλιασουν εκει μυρμηγκια.Αλλου τον εκαιγαν με λαμπαδα ή στο ψησιμο του αρνιου το Πασχα.
Σε πολλες περιοχες της χωρας τα παιδια τουτη τη μερα γυρνουσαν τα σπιτια χτυπωντας κουδουνια και μεταλλικα θορυβωδη αντικειμενα 'η σπαζοντας πηλινα σκευη για να διωξουν τα ζουζουνια -ψυλλους,κοριους,μυρμηγκια,φιδια και ποντικια λεγοντας:
Οξω ψυλλοι και κοριοι
μεσα Μαρτης και χαρα
και καλη νοικοκυρα.
Βεβαια οι αποτομες αλλαγες του καιρου του εχουν εξασφαλισει κι ονοματα οπως Γδαρτης,Παλουκοκαφτης αφου πολλες φορες τα κρυα ηταν τοσο εντονα που αναγκαζονταν να καψουν ακομα και τα ξυλα του φραχτη!
Γενικοτερα παντως,ολες οι γιορτες του Μαρτη σχετιζονται με εθιμα αποτροπης των επιβλαβων ζωυφιων,τρωκτικων κι ερπετων.
Των Αγιων Σαραντα στις 9 Μαρτιου πηγαιναν στην εκκλησια κουκουλοσπορο(σπορο μεταξοσκωληκα) για να ευλογηθει και προσεφεραν στις ψυχες σαραντοπιτα.
Τη μερα του Ευαγγελισμου παλι τα παιδια γυρνουσαν στον οικισμο,χτυπουσαν μεταλλικα αντικειμενα ή εσπαζαν πηλινα σκευη για να φυγουν τα ζωυφια και τα ερπετα.
Σε οροσμενες περιοχες αφηναν τα χειμαδια κι ανεβαιναν στα βουνα.
Στη Σητεια της Κρητης λενε για παραδειγμα λενε για του Ευαγγελισμου "κουρευγε,κουδουνωνε και στα ορη ανεβαινε"
Καλο μηνα και καλη Σαρακοστη :-)
Θεωρειται και αρχη του καλοκαιριου αφου "απο Μαρτη καλοκαιρι κι απο Αυγουστο χειμωνα"
τις πρωτες μερες του μαρτη πρεπει να ειμαστε προσεχτικοι γιατι οπως πιστευεται ειναι ιδιαιτερα επικινδυνες για τα υφασματα και τα ξυλα.
Ετσι δεν κοβουν ξυλεια για τις οικοδομες γιατι την τρωει το σαρακι.
Οι πρωτες μερες του επισης ιδιαιτερη σημασια για την προγνωση του καιρου κι οσοι ξερουν τα σημαδια κανουν ποβλεψη,τα περιφημα μερομηνια.
Την Πρωτομαρτια τα παιδια γυρνουσαν απο σπιτι σε σπιτι κρατωντας ξυλινα ομοιωματα χελιδονιων με ή χωρις κουδουνακια στο λαιμο που τα χτυπουσαν ρυθμικα κι ελεγαν ενα τραγουδι για τον ερχομο της Ανοιξης που την φερνουν τα χελιδονια.
Αρχαια συνηθεια που εχει διασωθει μεσω του Βυζαντιου με εξαιρετικη ομοιοτητα
Χελιδονα εφτασε
απ'τη μαυρη θαλασσα
θαλασσαν επερασα
και στερια δεν ξεχασα
κυματα κι αν εσχισα
εσπειρα,κονομησα
Εφυγα κι αφηκα συκα
και σταυρον και θημωνιτσα
Κι ηρθα τωρα κι ηυρα φυτρα
κι ηυρα χορτα,σπαρτα,βλιτρα
βλιτρα,βλιτρα,φυτρα,φυτρα
συ καλη νοικοκυρα
εμπα στο κελλαρι σου
να κερασεις τα παιδια.
Μαρτης μας ηρτε
καλως μας ηρτε
Τα ορη ανθιζονε,
οι καμποι λουλουδιζουνε
οι χελιδονες ερχουνται
και πανε στις φωλιες τους
Μαρτη,Μαρτη μου καλε
και Απριλη δροσερε.
Τη Λαμπρη μας εφερες
τον παπα μας εχειρες
Μπηκε μηνες θαλασσα,
θαλασσα την περασε
εκατσε και λαλησε.
Γνωστος κι ο μαρτης,το βραχιολακι απο ασπρο και κοκκινο νημα που φορανε στον καρπο τα παιδια για να τα προφυλαξουν απο τις καυτερες ακτινες του ηλιου που ειναι επικινδυνες το Μαρτιο.Ειδικα τα κοριτσια επρεπε να προσεχουν μην τα καψει ο ηλιος κι η παροιμια λεει επ'αυτου " Οπου εχει κορην ακριβη,το Μαρτη ηλιος μην τη δει"
Τα παιδια μολις εβλεπαν χελιδονι εβγαζαν το Μαρτη και τον πετουσαν στα δεντρα για να τον παρουν τα χελιδονια ή ο πελαργος.Αλλου τον εβαζαν κατω απο πετρα επι 40 μερες και παρατηρουσαν αν πηγαιναν να φωλιασουν εκει μυρμηγκια.Αλλου τον εκαιγαν με λαμπαδα ή στο ψησιμο του αρνιου το Πασχα.
Σε πολλες περιοχες της χωρας τα παιδια τουτη τη μερα γυρνουσαν τα σπιτια χτυπωντας κουδουνια και μεταλλικα θορυβωδη αντικειμενα 'η σπαζοντας πηλινα σκευη για να διωξουν τα ζουζουνια -ψυλλους,κοριους,μυρμηγκια,φιδια και ποντικια λεγοντας:
Οξω ψυλλοι και κοριοι
μεσα Μαρτης και χαρα
και καλη νοικοκυρα.
Βεβαια οι αποτομες αλλαγες του καιρου του εχουν εξασφαλισει κι ονοματα οπως Γδαρτης,Παλουκοκαφτης αφου πολλες φορες τα κρυα ηταν τοσο εντονα που αναγκαζονταν να καψουν ακομα και τα ξυλα του φραχτη!
Γενικοτερα παντως,ολες οι γιορτες του Μαρτη σχετιζονται με εθιμα αποτροπης των επιβλαβων ζωυφιων,τρωκτικων κι ερπετων.
Των Αγιων Σαραντα στις 9 Μαρτιου πηγαιναν στην εκκλησια κουκουλοσπορο(σπορο μεταξοσκωληκα) για να ευλογηθει και προσεφεραν στις ψυχες σαραντοπιτα.
Τη μερα του Ευαγγελισμου παλι τα παιδια γυρνουσαν στον οικισμο,χτυπουσαν μεταλλικα αντικειμενα ή εσπαζαν πηλινα σκευη για να φυγουν τα ζωυφια και τα ερπετα.
Σε οροσμενες περιοχες αφηναν τα χειμαδια κι ανεβαιναν στα βουνα.
Στη Σητεια της Κρητης λενε για παραδειγμα λενε για του Ευαγγελισμου "κουρευγε,κουδουνωνε και στα ορη ανεβαινε"
Καλο μηνα και καλη Σαρακοστη :-)
