φυσικη ιστορια
Κυριακή, Νοεμβρίου 19, 2006
Μαστιχα...
Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΜΑΣΤΙΧΑΣ
Το δέντρο Σκίνος ή Σχοίνος (PISTACHIA LENTICUS VAR. CHIA) καλλιεργείται μόνο στο νησί της Χίου, στο Νότιο μέρος του (Μαστιχοχώρια ή Μαστιχόχωρα). Η ιστορία της Μαστίχας είναι πολύ παλαιά και μπορεί να αναχθεί στην κλασσική εποχή.Πολλοί αρχαίοι συγγραφείς αναφέρουν την Μαστίχα για τις θεραπευτικές της ιδιότητες όπως ο Πλίνιος, ο Θεόφραστος, ο Διοσκουρίδης, ο Γαληνός.
Οι φαρμακευτικές της ιδιότητες της ήταν γνωστές και στον Ιπποκράτη και οι δε κυρίες της Ρώμης χρησιμοποιούσαν οδοντογλυφίδες από Μαστιχόδενδρα λογω της ιδιότητας που είχαν να λευκαίνουν τα δόντια.
Η αρχαιότερη πληροφορία για την Μαστίχα, έρχεται από τον Ηρόδοτο, κατά τον 5ο αιώνα π.Χ.
Η Μαστίχα από τον δέκατο αιώνα και μετά γίνεται διάσημη από τους περιηγητές που επισκέφθηκαν την Χίο. Στα μετέπειτα χρόνια η Μαστίχα άρχισε να συσχετίζεται άμεσα με την ιστορία της Χίου. Η Χίος κυριεύτηκε από τους Βενετσιάνουν και τους Γενουάτες και το Μονοπώλιο της Μαστίχας ήταν το μήλο της έριδας ανάμεσά τους.
Κατά την διάρκεια της κυριαρχίας των Γενουατών 1346-1566 η περίφημη Μαόνα (είδος Μετοχικής -Ναυλωτικής -Μονοπωλιακής Επιχείρησης) είχε την ευθύνη της Μαστίχας με μόνη υποχρέωση να δαπανά για την άμυνα του τόπου.
Η Μαόνα οργάνωσε το εμπόριο της Μαστίχας με σύστημα και επέβαλαν νόμους με ποινές για τους κλέφτες και τους κλεφταποδόχους της Μαστίχας. Κανένας δεν επιτρεπόταν να πουλάει Μαστίχα εκτός από την Μαόνα. Υπήρχαν μάλιστα και ειδικοί υπάλληλοι που δουλεία τους ήταν να ερευνούν τα πλοία για τυχόν λαθραία Μαστίχα. Υπάλληλο με τα καθήκοντα αυτά βρίσκουμε ως το 1700. Επίσης για προστασία της Μαστίχας μάζεψε τους κατοίκους των σκόρπιων οικισμών σε χωριά περιτριγυρισμένα με κάστρο (καστροχώρια) τα οποία καταστράφηκαν μετά το σεισμό του 1881. Χαρακτηριστικό δείγμα είναι τα Μεστά, οι Ολύμποι και το Πυργί.
Επί Τουρκοκρατίας οι Μαστιχοπαραγωγοί είχαν πολλά προνόμια. Η Χίος ήταν χωρισμένη σε δύο μέρη. Τα Μαστιχοχώρια είχαν δική τους ξεχωριστή από το υπόλοιπο νησί διοίκηση. Διοικούνταν από τον Σακίζ-Εμινί (φοροεισπράκτορα Μαστίχης) και αυτός πάλι είχε τους Σακίζ-Βεκιλερί (επιτρόπους της Μαστίχης) οι οποίοι εκλέγονταν από τους Δημογέροντες των 21 Μαστιχοχωριών. Οι Δημογέροντες συνέρχονταν σε βουλή που λεγόταν "Κοινό των Μαστιχοχώρων" συνήθως στο κάστρο της Παναγιάς της Σικελιάς.
Ο φόρος που πλήρωναν οι κάτοικοι των Μαστιχοχώρων ήταν 20,000 οκάδες Μαστίχη και δεν πλήρωναν κανέναν άλλο φόρο εκτός από τον κεφαλικό (χαράτσι).
Άλλο προνόμιο που είχαν τα Μαστιχοχώρια ήταν ότι επιτρεπόταν να χτυπούν τις καμπάνες των εκκλησιών.
Στην καταστροφή της Χίου το 1822 οι τούρκοι δεν πείραξαν τα Μαστιχοχώρια, αλλά όταν ο Κανάρης έκαψε την τουρκική ναυαρχίδα και πολλοί τούρκοι αξιωματικοί σκοτώθηκαν, τότε κατάστρεψαν τα πάντα παρά την αντίθετη διαταγή.
ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΕΣ ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ ΤΗΣ ΜΑΣΤΙΧΑΣ
Πράγματι, λόγω της ισχυρής αντιφλεγμωνόδους δράσης του ελεανολικού και
ολεανολικού οξέος (3-οξοτριτερπένιο), η μαστίχα δρα επουλωτικά λύοντας τις
φλεγμονές συγκεκριμένων οργάνων ξεκινώντας από περιοδοντίτιδες, οισοφαγίτιδες,
γαστρίτιδες, δωδεκαδακτυλικό έλκος μέχρι τις κολίτιδες και τις αιμορροΐδες. Επίσης,
αποτρέπει την στασιμότητα στις περιοχές αυτές, εμποδίζοντας την εμφάνιση
συμπτωμάτων όπως δυσπεψία ή τυμπανισμός. Επιπρόσθετα, η πέψη διευκολύνεται
από την αντανακλαστική έκκριση σιέλου και γαστρικού υγρού κατά το μάσημα της
μαστίχας. Είναι γεγονός πως η μαστίχα χρησιμοποιείται ακόμα και σήμερα για την
αποσκλήρυνση όγκων στον πρωκτό, στο στήθος, στο ήπαρ, στις παρωτίδες, στον
σπλήνα, στο στομάχι, στο έντερο και στον οισοφάγο, ακόμα και για διάρροιες των
παιδιών. Επιπρόσθετα, θεωρείται αναλγητική, αντιβηχική, ορεξιογόνος, αφροδισιακή,
στυπτική, ερυθροποιητική, διουρητική, αποχρεμπτική και αιμοστατική. Η μαστίχα
μνημονεύεται ως το παραδοσιακό αντίδοτο έναντι αποστημάτων, ακμής, καρκίνου,
έλκους και καρκινωμάτων, κακοήθους φλύκταινας, καρδιοδυνίας, κονδυλώματος,
ατονίας, ουλίτιδας, δυσοσμίας του στόματος, λευκόρροιας, μαστίτιδας, φυμάτων και
αθηροσκλήρωσης.
Πρόσφατες μελέτες ιατρών του πανεπιστημίου του Νότιγχαμ αναφέρουν ότι
ακόμα και σε ελάχιστες δόσεις (1 mg ημέρα για 2 εβδομάδες), η μαστίχα μπορεί να
θεραπεύσει το πεπτικό έλκος, για το οποίο ευθύνεται το βακτήριο Helicobacter
Pylori, λόγω της αντιμικροβιακής της δράσης, ενώ σημαντική είναι και η επίδρασή
της στη λειτουργία του ήπατος, καθώς ενεργοποιεί την αποτοξινωτική του
δραστηριότητα. Κατ’ αυτόν τον τρόπο απορροφάται η χοληστερόλη, της οποίας η
συγκέντρωση στο αίμα μειώνεται, με συνέπεια την ελάττωση του κινδύνου
καρδιαγγειακών παθήσεων. Ακόμα, αναφέρονται και διουρητικές ιδιότητες, ενώ
σημαντική είναι και η αναστολή της σύνθεσης λευκοτριενίων από τη δράση της
μαστίχας. Άλλη σύγχρονη επιστημονική έρευνα που οδήγησε στην απομόνωση και
ταυτοποίηση του ουρσολικού και ολεανολικού οξέος, αποκάλυψε και επιβεβαίωσε
ότι πολλές από τις φαρμακευτικές δράσεις της μαστίχας, όπως η αντικαρκινική,
ηπατοπροστατευτική, αντιφλεγμονώδης, αντιελκώδης, αντιμικροβιακή (έναντι
πλήθους παθογόνων μικροοργανισμών όπως σταφυλόκοκκων και σαλμονέλας), αντι-
υπερλιπιδαιμική και αντι-ιική της δράση, μπορούν να αποδοθούν κυρίως στο
ουρσολικό οξύ, αλλά και στο ισομερές του, ολεανολικό οξύ.
Η δεύτερη πιο συνηθισμένη χρήση της μαστίχας συνδέεται με την υγεία της
στοματικής κοιλότητας. Είναι κατάλληλη για την παρασκευή οδοντόκρεμας,
πρόσφερε καθαρή αναπνοή και εκλύει την περιττή υγρασία του στόματος. Μάλιστα,
έχει αποδειχθεί πως η προσθήκη φυσικής μαστίχας Χίου σε οδοντόκρεμες, διαλύματα
πλύσης και αποσμητικά στόματος οδηγεί στην ενίσχυση του ανοσοποιητικού
συστήματος των ιστών μεταξύ των δοντιών και των ούλων, δρώντας έτσι ενάντια στο
σχηματισμό πλάκας και άλλων περιοδοντικών παθήσεων. Ο μηχανισμός δράσης
περιλαμβάνει την αντίδραση των συστατικών της μαστίχας με τους πολυμορφικούς
πυρήνες των κυττάρων στην περιοχή της στοματικής κοιλότητας, προκαλώντας τη
συσσώρευση λευκών αιμοσφαιρίων .
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχει το γεγονός ότι η μαστίχα χρησιμοποιούνταν και για
καλλωπισμό. Λειτουργούσε σαν αντηλιακό έναντι των εγκαυμάτων από την έκθεση
στον ήλιο, ενώ αποτελούσε κύριο συστατικό στην παραγωγή σαπουνιού και κρέμας
ομορφιάς. Στη σύγχρονη κοσμετολογία, το μαστιχέλαιο, λόγω του ουρσολικού οξέος
και του ισομερούς του, ολεανολικού οξέος, χρησιμοποιείται σε σκευάσματα που
προορίζονται για την ενίσχυση της τριχοφυίας και την προστασία από ερεθισμούς του
τριχωτού της κεφαλής. Επιπλέον, οι εταιρείες καλλυντικών και αρωμάτων
χρησιμοποιούν το μαστιχέλαιο, σαν αιθέριο έλαιο που είναι, στην παρασκευή
αρωμάτων και κρεμών προσώπου, καθώς το ουρσολικό οξύ, μεταξύ των άλλων,
αποκαθιστά τις δομές κολλαγόνου και την ελαστικότητα του δέρματος, μειώνοντας
έτσι το χρόνο γήρανσης του.
Ακόμα, η μαστίχα χρησιμοποιείται στη ζαχαροπλαστική ως πρόσθετη ύλη
στην παρασκευή μεγάλου αριθμού γλυκών, ζαχαρωτών και αρωματικών
αρτοσκευασμάτων, ενώ στη μαγειρική προσδίδει διακριτικό άρωμα στο κρέας, το
τυρί ή και ως μπαχαρικό. Στην ποτοποιία, χρησιμεύει στην παρασκευή λικέρ και
ούζου, καθώς με την προσθήκη μαστίχας το ποτό αποκτά το άρωμα της και
περιορίζεται η βλαπτική δράση της αλκοόλης. Τέλος, η μαστίχα αποτελεί ιδανικό
συντηρητικό τροφίμων, καθώς εμποδίζει την ανάπτυξη βλαβερών μικροοργανισμών
σε αυτά, όπως Salmonella enteritidis, Staphylococcus aureus, Pseudomonas fragi,
Candida albicans κ.α..
Η βιολογική δράση της μαστίχας Χίου έχει εκτιμηθεί σε έρευνες in vitro
σχετικές με την ικανότητα αναστολής της οξείδωσης της LDL (κακή χοληστερόλη),
όπου και παρουσιάζει τη μεγαλύτερη αντιοξειδωτική δράση σε σχέση με άλλες
ρητίνες και κόμμεα, άρα και μεγαλύτερη προστασία του καρδιαγγειακού συστήματος.
Η ρητίνη της μαστίχας Χίου περιέχει αξιόλογες ποσότητες διαφόρων
πολυφαινολών σε σχέση με άλλα φυσικά προϊόντα, που σε συνδυασμό με τα
υπόλοιπα συστατικά της (π.χ. τριτερπενοειδή) αποκτά ευεργετικές για την υγεία
ιδιότητες. Μεταξύ των ιδιοτήτων αυτών, σημαντικό ρόλο παίζει η γενικότερη
αντιοξειδωτική της δράση.
1. Αντιοξειδωτική δράση.
Προστασία της LDL (κακή χοληστερόλη), από οξείδωση που οδηγεί στη
μείωση αποτιθέμενης χοληστερόλης στους ιστούς και επακόλουθα στην ελάττωση του
ρυθμού παραγωγής αθηρωματικής πλάκας, μειώνοντας έτσι τον κίνδυνο εμφάνισης
καρδιοπαθειών, αλλά και ορισμένων μορφών καρκίνου.
Επιπλέον, οι πολυφαινόλες παρουσιάζουν κι άλλες προστατευτικές-
φυσιολογικές δράσεις, ευεργετικές για την υγεία, οι κυριότερες από τις οποίες
συνοψίζονται ως εξής:
2. Μείωση των επιπέδων σακχάρου και χοληστερόλης στο αίμα.
3. Προστασία επιθηλιακών κυττάρων του αναπνευστικού συστήματος.
4. Αύξηση των επίπεδων της HDL (καλή χοληστερόλη) και μείωση των
επίπεδων της LDL (κακή χοληστερόλη).
5. Aντικαρκινική δράση (στο παχύ έντερο, απόπτωση καρκινικών κυττάρων).
6. Αντιμικροβιακή και αντιβακτηριακή δράση.
7. Αντιαλλεργικές ιδιότητες (παρεμπόδιση συσσώρευσης αιμοπεταλίων).
posted by Εύα at 6:26 μ.μ.
2 Comments:
Μαστίχα η θαυματουργή, δλδ! Μπράβο, ευάκι, που μας ενημερώνεις! ;)
Κάνει θαύματα για όσους έχουν θέματα με το στομάχι τους. Believe me.
Δημοσίευση σχολίου
<< Home